Zo snel als de bloembollen momenteel het grote ‘pakhuis’ van JUB verlaten, zo snel worden ze ook elders weer in een mooie tuin of park onder de grond gestopt. Een van de meest eervolle bestemmingen van de JUB bloembollen is natuurlijk de jaarlijkse Keukenhof.  7 miljoen bollen worden daar -as we speak- met de hand geplant in een prachtig park dat momenteel getooid is in warme herfstkleuren. De Keukenhof is een uniek fenomeen en ik ontmoet tot mijn verbazing nog dagelijks vakgenoten en tuinliefhebbers die er nog nooit zijn geweest of er zelfs hun neus voor ophalen. Een meer dan gemiste kans, omdat een bezoek echt een ‘must’ is: niet alleen maak je kennis met het rijke aanbod aan bloembollen, maar Keukenhof inspireert vooral tot het het zelf toepassen van bloembollen en biedt bovendien een knap staaltje ontwerpkunst, beleving, hospitality en groenbeheer. 

Keukenhof ontwerpt en plant, 91 bollentelers zijn de belangrijkste ‘hofleveranciers’.
Keukenhof begon als een ‘bloembollententoonstelling’ en is inmiddels een toeristische attractie die met 1.5 miljoen bezoekers gedurende 7 weken zijn weerga niet kent. In de resterende weken van het jaar wordt er heel veel onderhoud gepleegd aan het monumentale park op het Landgoed de Keukenhof, dat in de huidige vorm werd ontworpen door de beroemde tuinarchitecten Zocher en Zn (van onder meer het Vondelpark). Tuinarchitect  W. van der Lee (1906-1984), later directeur, maakte de eerste tekeningen voor de tentoonstelling. Keukenhof heeft een momenteel een eigen ontwerper/arrangeur in dienst die ieder jaar de plannen maakt voor de inzendingen van de telers.

JUB Borders in 2018-2019: JUB levert bollen en een ontwerp!
In 2018 kreeg ik van JUBHolland de opdracht om een inzending te ontwerpen, die beter zou aansluiten bij de weg die JUB inmiddels is ingeslagen: (liever) geen ‘random’ mengsels en uniforme mono-vlakken, maar uitgebalanceerde en zorgvuldig samengestelde maatwerk-mengsels  en een boeiender, natuurlijker en (bio)diverser arrangement. Mengsels die aantrekkelijk zijn gedurende een heel lange periode en waar iedere dag iets nieuws te ontdekken valt. Waarin zaaddozen, variëteit in hoogte en habitus en bloemen in de knop en mooi blad (gewas)  minstens zo belangrijk zijn als de bloem(kleur) zelf.  Ik liet me inspireren door de vele kleinschalige ‘flowerfarmers’ die over de hele wereld bijzondere snijbloemen telen en schikken en zo kwamen de ‘Nude&Black en ‘Nude&White’ borders tot stand: een dramatisch donkere border naast een frisse wit/groene border, beide met zalm- en ‘nude’-kleurige accenten. De borders werden opgebouwd uit 3 plantlagen, waarin ruim 30 soorten werden verdeeld en aangeplant. De dichtheid per vierkante meter was ca. 375 stuks, een unicum, omdat de tuinlieden meestal zo’n 300 bollen per vierkante meter aanplanten.  

Een goed concept, een uitgekiende planning en soortenkennis is het halve werk.
De mengsels die ik voor JUB maak gaan altijd uit van een concept of visie. Het gaat bij het samenstellen van mengsels om het samenspel van de soorten en om het ontwerpen ‘met tijd’: hoe verhouden ze zich tot elkaar en hoe verloopt de successie? Hoe gedraagt een gewas zich in de ontwikkelingsfase of juist uitbloeifase? Dat vereist veel kennis van de individuele soorten. Ik kan me daarbij geen vergissingen veroorloven, want tijdens de Keukenhof wordt er niets weggehaald of bijgeplant en het moet zeven weken stralen. Daarom loop ik in het voorjaar over heel veel (proef)velden en plant ik alle soorten uit in mijn eigen (pluk)tuin of in projecten bij opdrachtgevers. Ook de proeftuin van JUB, waar ieder jaar het aanbod van de volledige JUB catalogus wordt uitgeplant, is een heel belangrijke kennisbron. 
Dit jaar raakte ik geïnspireerd door kleurtemperaturen: ik maakte een keuze uit ‘hot colours’: warmrood, bruin en oranje en daarnaast ‘cool colours’: poederig mauve, lila en lavendel roze die ik door elkaar gebruik. Dat levert een boeiend tegenspel op van twee verschillende kleurfamilies en het wordt spannend of het concept ook in werkelijkheid goed uitpakt. De zorgvuldige planning en compositie kunnen natuurlijk altijd  worden beïnvloed door externe factoren, zoals weer, bezonning, beheer en betreding door bijvoorbeeld ontsnappende honden en selfie-jagers ….. 

Lasagna van JUB-bollen in drie lagen.
Ik loop op 13 november met voorman Stefan Slobbe door het park. Overal zitten planters geknield in de bedden en die  hun platte troffel loodrecht in de grond steken om er vakkundig- steeds vier vingers uit elkaar- vooral tulpen handmatig te planten, een indrukwekkend gezicht. Onze nieuwe JUB borders - de tuinlieden noemen ze de ‘ribbels’ omdat ze verhoogd zijn-  liggen er nu nog maagdelijk bij, maar vanaf a.s. maandag zullen hier meer dan 20.000 bollen (respectievelijk 46 en 48 verschillende soorten per border) worden aangeplant. Een deel van de bollen is dit jaar biologisch geteeld. Zoveel bollen kunnen onmogelijk in een enkele laag worden geplant. Stefan kiest daarom voor drie ‘lasagna’-lagen:  onderop de ‘dikke bollen’ en late soorten, zoals Camassia, Fritillaria, Narcis en Allium, dan een laag aarde, vervolgens de tulpenlaag, dan nog een laagje aarde en daarbovenop de allerkleinste en vroegst bloeiende soorten. In het Beatrix Paviljoen, dat we ook bezoeken, liggen de bollen voor de JUB borders al gedeeltelijk gemengd klaar in hoog opgestapelde traditionele gaasbakken. Stefan, de rust zelve, laat zich niet gek maken door de enorme hoeveelheden die nog moeten worden geplant. Hij zit, ondanks het natte weer, op schema en dat geeft vertrouwen dat onze borders ook in 2020  weer fantastisch zullen worden. Huisfotograaf Joop Huner gaat het proces ‘van bol tot boeket met wortels’ helemaal volgen, startend op de plantdag. Ik kan niet wachten….. 

Carien van Boxtel
huisontwerper/beplantingsdeskundige van JUB Holland